Ecuador ligt in het noordwesten van Zuid-Amerika, aan de Stille Oceaan en ter hoogte van de evenaar. Het is een van de kleinste landen van het continent, met een oppervlakte van ongeveer 270.000 vierkante kilometer. Het land grenst in het noorden aan Colombia en in het zuiden aan Peru.

Het belangrijkste geografische kenmerk van Ecuador is de Andes, een imposante bergketen die zich van noord naar zuid uitstrekt en de ruggengraat van het land vormt. Het Andes-gebergte verdeelt het vasteland van Ecuador in drie regio's, van west naar oost: de kustvlakte, de hooglanden, en het Amazone-bekken. De vierde geografische regio wordt gevormd door de Galapagos Eilanden. Deze archipel ligt 1000 kilometer uit de kust, precies op de evenaar. Ecuador is opgedeeld in 22 provincies, die op hun beurt zijn onderverdeeld in kantons en parochies voor het lokale bestuur.

De Andes Hooglanden. Twee evenwijdige bergketens, die met elkaar in verbinding staan door dwarsverbanden van lagere bergen, vormen de Ecuadoriaanse hooglanden die bekend staan onder de naam La Sierra. De noordelijke Sierra telt tien besneeuwde bergen van vulkanische oorsprong, met toppen die meer dan 5000 meter boven de zeespiegel uitsteken. Deze vulkanen staan los van elkaar, en elke vulkaan domineert op indrukwekkende wijze het omringende gebied. De bergen in de zuidelijke Sierra zijn minder hoog; deze zijn ouder, van niet-vulkanische oorsprong en hebben meer te lijden gehad van erosie. De topografie is hier grilliger, met verweerde rotsachtige bergen en diepe valleien.

De Ecuadoriaanse geograaf Dr. Nelson Gómez beschrijft de Andes als een wereld van treffende tegenstellingen: "enorme gletsjers op de evenaar, sneeuw en vulkanische dampen, dichte mist en stralende zon, extreme kou en intense hitte." De twee hoofdketens van de Andes zijn de Cordillera Occidental (westelijke keten) en de Cordillera Oriental (oostelijke keten). Tussen de beide bergketens liggen uitgestrekte groene valleien op 2000 tot 3000 meter hoogte. Deze zogenoemde interandine valleien zijn dichtbevolkt. Tot op de berghellingen wordt intensieve landbouw gepleegd, voor de produktie van fruit, groenten, granen, en zuivelprodukten.

Een natuurlijker landschap vindt men op de uitlopers van de Andes. Hier zijn de bergen bedekt met nevelwouden die ook wel ceja andina (wenkbrauwen van de Andes) worden genoemd. Deze bossen zijn vrijwel permanent in de mist gehuld die van de tropische laaglanden naar de ijskoude bergtoppen opstijgt.

Kustgebied. Het kustgebied, La Costa genoemd, wordt gevormd door een brede aangeslibde vlakte waar verschillende rivieren door lopen, waaronder de Guayas (de grootste rivier van de Zuidamerikaanse westkust). Grote delen van La Costa zijn dichtbevolkt en er wordt op grote schaal landbouw gepleegd, met industriële produktie van bananen en garnalen voor de exportmarkt, en andere produkten voor lokale consumptie.

Amazone Bekken. De oostelijke laaglanden, ook wel El Oriente genoemd, maken deel uit van het enorme Amazone Bekken, dat een groot deel van tropisch Zuid-Amerika bedekt. Lage bergketens aan de voet van de Andes, tropische regenwouden, en brede bevaarbare rivieren in het oostelijke deel zijn de voornaamste geografische kenmerken van dit gebied. Dit is het dunst bevolkte deel van Ecuador.

Galapagos Eilanden. Deze eilanden van vulkanische oorsprong, die nooit verbonden zijn geweest met het vasteland, liggen op de grens van het Nazca-plateau met het Cocos-plateau. De Galapagos bestaan uit acht grote eilanden, zes middelgrote, en tal van kleine eilandjes verspreid over de uitgestrekte oceaan. Omdat het niet is toegestaan onafhankelijke wandeltochten te maken op de Galapagos, besteedt dit boek verder geen aandacht aan deze regio.